از طرفی اظهار نظرهای مقام های مسئول در ایران و افغانستان درباره نحوه خروج 750 هزار مهاجر و تمدید روادید برخی از آن ها در رسانه های رسمی و در طرف دیگر کلیپ های تصویری برخوردهای توهین آمیز با این دسته از مهاجران غیر قانونی در ایران زوایای تازه ای به موضوع داده است. موج سواری رسانه های بین المللی و برخی سایت ها و خبرگزاری های افغانستانی از این موضوع نیز در جای خود قابل نقد و برررسی است.
صراحت و قاطعیت مسئولان و سیاست های اعلامی در این باره اثری جدی در کاهش دغدغه های مردم نیز خواهد داشت
به هر حال فارغ از صحت و سقم برخی اخبار درباره اخراج مهاجران و یا ساختگی و نمایشی بودن برخی کلیپ ها یکی از مهم ترین دلایل ایجاد شایعات و خبرپراکنی علیه جمهوری اسلامی ایران در چنین وقایعی شفاف نبودن سیاست برخورد با این پدیده است. مسئولان این حوزه همیشه به نوعی از اظهار نظر صریح در مسایل مربوط به پدیده مهاجران افغان گریز داشته اند و حتی زمانی که صراحتا به اظهار نظر پرداخته اند آن گفته در رفتار سینوسی دستگاه های اجرایی با مهاجران گم شده است.
وعده «برخورد» این بار عملی می شود؟
مدير کل اداره امور اتباع و مهاجران خارجي وزارت کشور پیش از این در گفتگو با رصد درباره برخوردهای تند برخی مسئولان رده های میانی با موضوع مهاجران افغان گفته بود: «در هر جایي ممکن است اشکالاتي وجود داشته باشد، ممکن است يک خانواده نسبت به يک موضوع معترض باشد و مطلبي در يک مدرسه يا پارک بيان کند، اما اين‌ها سياست نظام و وزارت کشور قلمداد نمي‌شود، رويکرد وزرات کشور هميني است که کليت آن را در سطح کشور مي‌بينيم، احترام و اکرامي مناسبي به اتباع خارجي مي‌شود و هرچه جلوتر رويم، شرايط براي پناهنده‌ها مهياتر و بهتر از گذشته مي‌شود.»
دکتر عزیز کاظمی با تاکید بر اینکه با هر نوع اتخاذ تصميم يا اجراي برنامه‌اي در خصوص اتباع خارجي و به خصوص پناهنده که خارج از رويکرد اداره کل اتباع و بدون مجوز باشد، برخورد خواهد شد از نگاه های سلیقه ای در این خصوص انتقاد کرده بود. گفتگوی کامل با وی در قالب یک ویژه نامه موضوعی با عنوان منتشر شده بود که به زوایای مختلف این پدیده اشاره داشت.
شاید در کنار صراحت بیانی که در حوزه اعلام سیاست ها نیاز داریم یکی دیگر از مهمترین عوامل جلوگیری از تکرار برخوردهای توهین آمیز با مهاجران قاطعیت اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجي وزارت کشور باشد. قاطعیتی که بتواند رفتارهای همه مسئولان مربوط در این حوزه را یکسان سازد و بروز رفتارهای سلیقه ای خودداری کند.
سیاست هایی که باید صریح شوند
در دو نکته به عنوان مهمترین دغدغه های مردم مشهد به عنوان یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران نسبت به مهاجرین افغان عنوان شده بود. بازگشت به افغانستان و اشغال فرصت های شغلی در نگاه مردم مشهد اولویت بالایی در نگرش آن ها نسبت به این دسته از مهاجرین داشته است. طبیعی است که صراحت و قاطعیت مسئولان و سیاست های اعلامی در این باره اثری جدی در کاهش دغدغه های مردم نیز خواهد داشت.
به هر حال سیاست یک بام و دوهوای فعلی در برخوردها و اظهار نظرهایی که در طول زمان بعضا دچار تغییراتی نیز می شود، تصویر مناسبی از جمهوری اسلامی ایران در سطح بین المللی ارائه نمی کند. نگاه دقیق و کارشناسانه درباره تهدید فرصت های حضور مهاجران در ایران و اتخاذ سیاستی شایسته درخصوص نحوه برخورد با آن ها مهمترین ضرورت برای جلوگیری از ایجاد موج منفی در حوزه دیپلماسی عمومی ایران است.
